СтудзеньКалі ў студзені дажджы — дабра не жджы.
Як студзень цёплы на лік, дык завідны сакавік.
Студзень пагодны — будзе год плодны.
Калі студзень добра марозіць, селянін лучынку паліць і дровы з лесу возіць.
Калі студзень імглісты — мокры год, калі халодны — позняя вясна і халоднае лета.
Люты
Люты наробіць плюты.
Ад лютага зіма збягае цёмнымі начамі.
Як у лютым адгукнецца, так у жніўні адзавецца.
Люты раніцай таргуе, а вечарам гаруе.
Завірухі і мяцелі ў лютым адгудзелі.
Сакавік
Як у сакавіку туман, дык у жніво дождж — пан!
У сакавіку зіма не гніе — у красавіку трава не расце.
Няма ў сакавіку вады — няма ў красавіку травы.
Сакавік мокры — хлеб горкі.
Хто сее гарох у марцы, той гатуе ў гарцы, а хто ў маі, той у яі.
Жыта ў сакавіку глядзіць у неба — не пакаштуеш зімой хлеба.
Сакавік дажджом імжыцца — хлеба будзе ў рукавіцу.
Красавік
пазірае ды галавою ківае.
У красавіку грымот — цёплы будзе год.
Красавік сушыць, нічога з зямлі не рушыць.
У красавіку зямля грэе.
У красавіку дождж праходзіць, сонца грэе —
тады ўсякі не збяднее.
Травень. Май.
У май каню сена дай, а сам на печ уцякай.
Май зямлю грэе, а сіверам вее.
Май халодны — не будзеш галодны.
Сухі марац, мокры май — будзе жыта, як гай.
Мокра ў маі — будуць пышныя караваі.
Як у маі суха, то падцягвай бруха.
Як ідзе дождж у сакаўцы, то хлеба будзе ў рукаўцы.
а як у маі — будзе і ў гультая.
Майская трава галоднага корміць.
Грымоты ў маю спрыяюць ураджаю.
Май халодны, год хлебародны.
Чэрвень
Летні дзень за зімовы тыдзень.
Летні дзень — рок.
Не поле родзіць, а лета.
Што летам нагой коп, то зімой зубамі хоп.
Лета прыгатуе, а зіма з’есць.
Лецічка не ўлежна, дак уежна.
Хто ўлетку спіць, той узімку не есць.
Лета праляжыш, то ўзімку ў пазыкі пабяжыш.
Людзі рады лету, а пчолы — квету.
Благое лета, калі сонца нету.
Не прасі лета доўгага, а малі цёплага.
Летам і качка — прачка.
Чэрвень — пачатак лета.
У чэрвені ўбача спадар, што Бог дасць у дар.
Чэрвень — пралецця скон, а лета — у гон.
Ліпень
У ліпені з касою мужык, а баба з сярпом, але ў хаце ладком.
Ліпень што спаліць агнямі, тое салье дажджамі.
Жнівень
Жнівень сее, жне і косіць — на сталах багацця досыць.
У жніўні сярпы грэюць, ды вада халодзіць.
У жніўні панамі сярпы — маруды тады не цярпі.
Хто ў жніўні гуляе, той узімку галадае.
У жніўні і верабей піва варыць.
Верасень
У верасні адна ягада, дый то горкая рабіна.
У верасні палі агонь і ў хаце, і на полі.
Верасень — з досвіткам дзень.
Як настаў верасень, дык туман кожны дзень.
Кастрычнік
Багачу, я свой сноп малачу.
У кастрычніку і хата з дрывамі, і мужык з лапцямі.
Кастрычнік ні калёс, ні палоз не любіць.
У кастрычніку снег — толькі на грэх.
У кастрычніку гром — зіма без снегу.
Лістапад
Калі ў лістападзе грыміць — ратай вясну сніць.
Прыйшоў лістапад — кармі скацінку, брат.
Лістапад сцюжаю багах: з кожным падзеліцца, яшчэ і на старцаў пакіне.
Лістапад зіме сцежку пракладае.
Лістапад снегу навее — хлеба прыбудзе, а вада разальецца — сена набярэцца.
Лістапад-паўзімнік: мужык з калёсамі развітваецца, у сані перабіраецца.
Лістапад на рабой кабыле ездзіць: то снег, то слата.
Снежань
Снежань замосціць і загвоздзіць.
Снежань сцюжны з зімою дружны.
Снежань вока снегам цешыць, ды марозам вуха рве.
У снежні адкрытае вуха — летам горача і суха.
Сухі снежань — сухая вясна, сухое лета.
Павер’і
22 сакавіка
Святыя саракі ў поле саху валаклі
7 красавіка
На благавешчанне бусел прылятае.
6 мая
На год два Юр’і, ды абодва дурні: адзін галодны, а другі халодны
13 чэрвеня
Прыйшоў Ерамей – больш не сей.
12 ліпеня
Прыйшоў Пятрок – апаў лісток.
28 жніўня
Прыйшла Прачыстая – стала поле чыстае.
19 верасня
Святы Міхайла з халодным ветрам
14 кастрычніка
Святы Пакроў зямлю пакрыў
14 лістапада
Кузьма і Дзям’ян. Да гэтага часу з дрзў ападае апошняе лісце.
9 снежня
Халодны Юр’я
19 студзеня
На Вадохрышча чарцей з вады выганяюць.
15 лютага
Да Грамніцы не скідай з рук рукавіцы.
Нездарма гэты помнік стаіць менавіта ў Бабруйску. Горад атрымаў назву ад вялікай папуляцыі баброў у рацэ Бярэзіне. Па задуме скульптара Уладзіміра Гаўрыленкі, бронзавы бабёр у сурдуце і капелюшы сімвалізуе сярэднестатыстычнага жыхара Бабруйска. Такі вобраз бабруйчаніна выбралі самі жыхары горада з больш чым 20 прапанаваных ім праектаў беларускіх скульптараў.
Незвычайны помнік у старажытным горадзе нагадвае пра ўнікальную літару, якая сустракаецца толькі ў беларускім алфавіце. Скульптура зроблена ў выглядзе стэлы, на гранях якой нанесены рэльефныя малюнкі літары “ў”. Помнік са скульптурнага пластыліну і гіпсу адначасова з’яўляецца і сонечным гадзіннікам. Аўтарам праекта стаў вядомы беларускі скульптар Аляксандр Фінскі.
Бронзавы мужчына ў высокім капелюшы — праца Уладзіміра Жбанава — запрашае жыхароў і гасцей горада часцей глядзець у неба. Скульптура ўнікальная і сваім памерам (кажуць, яе можна ўбачыць нават з космасу) і тым, што выконвае функцыю сонечных гадзін: вакол яе размешчаны 12 крэслаў (у адпаведнасці з 12 знакамі задыяка). На іх, дарэчы, можна пасядзець, памарыць, паразважаць…
Бронзавая скульптура жабы знаходзіцца ля ўваходу ў інфармацыйна-турыстычны цэнтр на вуліцы Ажэшкі. Невялікую скульптуру жабы на гранітным пастаменце, з компасам на лапцы і клункам за плячыма вырабіў гродзенскі скульптар Уладзімір Панцялееў. Жаба невялікая, але важыць 40 кг. На шапачцы ў яе пазначана літара “i” — агульнапрызнаны сімвал інфармацыйных цэнтраў для турыстаў ва ўсёй Еўропе.
Гэты незвычайны беласнежны помнік у выглядзе яйка, агорнутага крыламі птушкі, стаіць перад Салігорскай птушкафабрыкай, вытворцам курыных і перапёлчыных яек. Аўтар помніка — малады мастак Уладзімір Ламейка. Скульптуры, прысвечаныя гэтаму незвычайнаму прадукту харчавання, ёсць яшчэ ў Літве, Харкаве, на Ібіцы…
Металічная птушачка важна сядзіць на невысокім паўтараметровым пастаменце. Увекавечыць вераб’я вырашыла рэспубліканская грамадская арганізацыя “Ахова птушак Беларусі”. Пільная ўвага беларусаў да гэтай птушкі невыпадковая. З’яўляючыся адной з самых бліжэйшых птушак-суседак чалавека, хатні верабей адносіцца да так званых “біялагічных індыкатараў”. Па стане папуляцыі гэтага віду можна меркаваць аб змяненнях у навакольным асяроддзі.
Скульптура ля кінатэатра “Кастрычнік” стала адным з самых любімых помнікаў мінчан і гасцей сталіцы. Аднак многія бронзавага мужчыну з “жалезным канём” успрымаюць як помнік не паштальёну, а… веласіпедысту. Праўда, “шэдэўральнасць” працы архітэктара Юрыя Градава, скульптараў Уладзіміра Жбанава і Яўгена Колчава ад гэтага ніяк не змяншаецца.
Ужо ў XVI стагоддзі шклоўцы валодалі сакрэтамі вырошчвання гэтай гародніны. Штогод у горадзе праводзяць Дзень агурка. А ў канцы ліпеня 2007 года ў раённым цэнтры з’явіўся і помнік агурку. Над ім працаваў магілёўскі скульптар Андрэй Вараб’ёў. Майстар зрабіў агурок у выглядзе вясёлага мужычка ў пінжаку з гальштукам-“бабачкай”. У скульптуры і імя ёсць — Агуродзец.
Помнік выраблены брэсцкім кавалём Аляксандрам Чумаковым па заказу КУПП “Брестгорсвет”. Яму ўдалося не толькі захаваць стыль эпохі XVIII стагоддзя, але і паказаць пераемнасць пакаленняў. “Разынка” незвычайнага помніка — эканамічная лямпачка, якая дазваляе падаваць яркі свет з найменшымі выдаткамі.
.jpg)
Нярэдка па народных прыкметах год падзялялі на дзве роўныя часткі: адна пачыналася з 1 студзеня , другая — з 1 ліпеня. Заўважаючы асаблівасці надвор`я ў пэўны дзень першага паўгоддзя, меркавалі пра надвор`е ў адпаведны дзень другой паловы года. Супастаўлялі ў першым і другім паўгоддзі цэлыя месяцы, а то і поры года. Па студзеню меркавалі пра будучую вясну і пра лета. Па характару першага месяца сяляне стараліся вызначыць і набытак, які чакаецца ў агародзе і на полі. За студзень дзень павялічваецца на паўтары гадзіны. Дзённая тэмпература паветра звычайна 3…7 градусаў марозу, але бывае паніжаецца да 40 градусаў, што часам прыводзіць да вымярзання азіміны, дрэў і кустоў. Здараліся і навальніцы.
Назва чацвёртага месяца года паходзіць ад слова “красаваць”, бо ў ім з’яўляюцца першыя краскі-кветкі. Гэтаму адпавядае і другое найменне, што сустракаецца ў старажытнай літаратуры,— кветень. У прыватнасці яго ўжывае Ф. Скарына ў “Малой падарожнай кніжцы”. Такая ж форма захавалася ва ўкраінскай мове — квітень і польскай — kwiecie?. У старажытных славян чацвёрты месяц яшчэ вядомы як беразоль. А ў чэхаў гэта duben, у літоўцаў — balandis і г. д.
Сучасная беларуская назва сярэдняга, самага спякотнага месяца лета паходзіць ад слова “ліпа”. (Дрэва цвіце менавіта ў гэтую пару). Найменне мае падабенства з польскім lipiec і ўкраінскім липень. У старабеларускіх крыніцах акрамя назвы липець сустракаецца яшчэ чирвець, што захавалася дагэтуль, напрыклад, у чэшскай, славацкай і беларускай мовах (чэрвень) у папярэднім месяцы.
Неспрыяльныя ўмовы надвор’я верасня — выпадкі частых дажджоў, ранніх замаразкаў, вялікіх вятроў. Сяляне стараюцца ўбраць бульбу, гародніну і садавіну.
.PNG)
